Elias
Hij is Nederland heel dankbaar voor alle kansen die hem zijn geboden.
Elias (Eritrea)
32 jaar, 4 jaar in Nederland
Perspectief: weerzien met vrouw en moeder
Plots was daar het afscheid. Het is 1 uur ‘s nachts. We zijn net de douane van Asmara door en wachten op de koffers. Elias is al naar buiten gelopen: zijn behoefte naar een sigaret is te groot. We treffen Elias met een groepje mensen om hem heen. Het blijken een oom en tante van hem te zijn en hij mag met hen mee naar huis. Hoewel nerveus, zien we dat Elias zich daar goed bij voelt. Hij neemt ons nog even apart. Nogmaals bedankt hij ons voor de begeleiding, iedereen in Nederland die hem zo goed heeft bijgestaan. Hij is Nederland heel dankbaar voor alle kansen die hem zijn geboden. Het lag echt aan hem dat het niet is gelukt. Zegt hijzelf.
In november 2018 krijgen we een eerste telefoontje van Sociaal Team Gouda. Zij staan in contact met de jonge Eritrese Elias. Hij is depressief, voelt zich in Nederland doodongelukkig en heeft veel gedachten over zelfmoord. Elias maakt ruzie met zijn buren, heeft een drankprobleem en slaapt nauwelijks. Hij kan enorme woede-uitbarstingen hebben. Hij beseft dat het zo niet langer kan doorgaan. Hij wil zo snel mogelijk terugkeren naar Eritrea, naar zijn moeder en vrouw.
De reis van Elias naar Europa was voor hem een zeer traumatische ervaring. Zeven jaar geleden is hij vanuit Eritrea gevlucht naar buurland Soedan. Via Egypte is hij door de Saharawoestijn Israël binnengekomen. Een levensgevaarlijke grensoversteek waar velen het leven laten.
In Israël heeft Elias vijf jaar kunnen wonen en werken. Totdat hij als illegaal werd opgepakt en het land werd uitgezet. Weer was Elias op de vlucht. Hij kwam na vele omzwervingen in Libië terecht. Daar heeft hij onbeschrijfelijke wreedheden meegemaakt. Hij vertelt opgepakt te zijn door ISIS. Zijn familie heeft $16.000,- betaald voor zijn vrijlating. Met een laatste restje overlevingskracht is hij met mensensmokkelaars via Italië in Nederland beland.
In Nederland lijkt Elias eindelijk rust te krijgen. Hij mag hier blijven, krijgt een woning, een uitkering en hij heeft zeer betrokken hulpverleners om zich heen. Toch gaat het niet goed met Elias. Hij heeft veel psychische klachten, drinkt en blowt steeds meer en weet zich maar moeilijk in leven te houden. Als we Elias op kantoor spreken is hij redelijk aanspreekbaar, maar maakt ook een gejaagde indruk.
Geen geduld
We spreken af dat we hem zo snel mogelijk zullen helpen om terug naar Eritrea te gaan. We moeten dan eerst een laissez passer voor hem aanvragen. De verificatie daarvan duurt helaas langer dan gehoopt. Elias heeft geen geduld en zijn stemmingen zijn wisselvallig. Zijn hulpverleners maken zich zorgen: lukt het Elias overeind te blijven?
Ook wij krijgen er op een goed moment van langs. Elias had verwacht meer geld mee te krijgen. Hij vindt het onvoldoende om goed mee terug te komen bij zijn familie. Hij kan hier moeilijk een herstart mee maken. Aan de telefoon scheldt en tiert hij de hele boel bij elkaar. Er is geen redelijk gesprek met hem te voeren. Hij is duidelijk in een zeer beschonken toestand. We zijn er zelf ontdaan van.
Help mij
De volgende dag krijgen we Elias weer te pakken. Hij biedt duizendmaal zijn excuses aan. Hij schaamt zich en zegt op zo’n moment totaal geen controle over zichzelf te hebben. Hij zegt letterlijk: ‘Help mij, voordat het te laat is.’ We stellen hem gerust en gaan voorzichtig met hem verder. De laissez passer is eindelijk gereed en we boeken de vlucht. Op die momenten is hij kalm en laat blijken het prettig te vinden dat we hem begeleiden. Ook zegt hij meermaals dat hij veel te danken heeft aan Nederland. Dat hij hier alle kansen heeft gehad, maar dat hij zijn leven niet op de rit krijgt door zijn eigen traumatische verleden en grote heimwee naar zijn familie.
Nu het ticket is geboekt kan Elias pas nadenken over wat hem zo in Eritrea te wachten staat. Hij maakt zich zorgen over hoe de reactie van zijn familie zal zijn. Ze hebben zoveel betaald voor zijn vlucht naar Europa, en nu komt hij met lege handen terug. Hij maakt zich er erg druk over en verliest zich in de drank. Wanneer hij helder is, praten we over zijn toekomst. Hij hoopt dat hij straks bij zijn familie het verleden kan gaan verwerken. Goedwerk kan hem in Asmara in contact brengen met een arts die gespecialiseerd is in traumaverwerking. Maar we overhaasten niets, alles moet in kleine stapjes bij Elias.
En dan praten we Elias voor een laatste keer moed in. Midden in de nacht, net aangekomen in zijn geboorteland, herenigd met familie. Hij is enorm zenuwachtig, zegt hij. Maar het is ook goed. Hij gaat mee met zijn oom en tante. We zien dat Elias op zijn gemak is bij hen en zich opgelucht voelt.
We drukken hem op het hart dat hij ons kan bellen of naar ons hotel kan komen als hij onze hulp nog nodig heeft. Hij belooft dat te doen. Hij zegt dat het zo goed is en hij bedankt ons voor de begeleiding en alles wat we voor hem gedaan hebben.
Veel dank aan zijn begeleiders van Sociaal Team Gouda en VluchtelingenWerk, en de regievoerder bij DT&V.
Laatste berichten…
Het meest recente bericht van Elias komt vanuit Ethiopië. Sinds 3 maanden is hij daar met zijn moeder om met het ‘heilig water’ behandeld te worden. Hij klinkt weer helder en opgewekt en vertelt ons dat het goed met hem gaat. Op korte termijn zal hij samen met zijn moeder terug gaan naar Eritrea om daar zijn leven op te bouwen.
