Bioscoop Holland

Het vastberaden maar tegelijkertijd wispelturige karakter van Saïd maakt het opzetten van een plan voor vertrek niet makkelijk. Hij heeft gehoord dat carpark-bioscopen enorm populair zijn in Somalië. Vol enthousiasme vertelt hij over de stelletjes die ’s avonds in hun auto op een parkeerplaats de nieuwste films bekijken op een enorm scherm. Bedreven belt hij bedrijf na bedrijf, vanuit Amsterdam maar ook vanuit Ter Apel. Als het scherm dat hij graag wil er niet blijkt te zijn, past hij zijn plan aan: dan maar een kleine bioscoop.

We regelen met het COA dat hij af en toe naar Amsterdam kan komen. Soms komt hij op de afspraken, andere keren niet. Als we vanuit de DT&V horen dat er officieel toestemming is vanuit Somalië, breekt een spannende tijd aan. Saïd belt bijna dagelijks over zijn ticket. ‘Is het al geboekt? Wanneer kan ik vertrekken? Kunnen jullie IOM bellen? Of anders DT&V?’

Als we in een elektronicawinkel de spullen voor zijn bioscoop uitzoeken, komt de ambitieuze, gedreven Saïd weer naar boven. Hij laat zich uitgebreid adviseren over beamers, laptops en geluidsinstallaties. Als we midden in de winkel in een soort glazen box staan en een medewerker het geluid van een surround system laat horen, kan Saïd – altijd serieus, iets wantrouwend – een glimlach niet onderdrukken. Trots vertelt hij aan de medewerker: ‘Deze wil ik! Ze zijn voor mijn eigen bioscoop in Somalië!’ Op zulke momenten zijn alle beren op de weg, volledig de moeite waard geweest. Als we de winkel uitlopen zegt Saïd: ‘Weet je, ik denk dat ik mijn bioscoop, Bioscoop Holland ga noemen, wat vind je ervan?’

Fikse ruzie

Nu is het alleen nog wachten op het vliegticket, dan kunnen de spullen echt aangeschaft worden. Voor zijn nichtje beginnen nu de onderhandelingen bij DT&V. Ze is behoorlijk veeleisend: ze wil graag vijf maanden in Somalië blijven en dat alles gefinancierd door DT&V. ‘Regelen jullie dit niet, dan ga ik niet, dan gaat Saïd ook niet, punt.’ Deze zin hebben we in de laatste weken veel gehoord. Hoewel Saïd op de achtergrond soms wel, soms niet komt, voert zijn nichtje strijd om alles geregeld te hebben op haar manier. Zo niet, dan gaat ze niet!

Het volgende obstakel volgt: als eindelijk het vliegticket is geboekt, blijkt er niemand op kantoor in Ter Apel om Saïd te informeren. We spreken Saïd kort als hij de volgende dag alsnog bericht krijgt. Hij is overdonderd. ‘Volgende week al?!’ Zijn nichtje blijkt nog geen bericht te hebben ontvangen. Als zij een dag later haar reisbrief ontvangt, blijkt deze op een andere datum te zijn. De stress breekt uit: ‘Krijg ik vandaag geen bericht dan ga ik niet!’ Saïd is inmiddels weken niet in Ter Apel geweest en telefonisch onbereikbaar. Als we op donderdag met zijn nichtje op kantoor hebben afgesproken, komt Saïd niet opdagen. Voor zijn nichtje begint de volgende onderhandelingsronde; ze wil een flexibel ticket zodat ze zelf kan bepalen wanneer ze terugkeert. Niemand gaat dat voor haar bepalen!

Ook zijn nichtje heeft na een fikse ruzie al een aantal weken geen contact kunnen krijgen met Saïd. We leggen haar uit dat de situatie serieus is: Saïd heeft toestemming van Somalië om terug te keren. Keert hij niet vrijwillig terug, dan loopt hij het risico gedwongen uitgezet te worden. Dit is voor iemand als Saïd, die zijn land niet kent, een drama.

Wat een opluchting… Na het weekend verschijnen de twee alsnog op kantoor. Saïd is terug bij zijn familie en zijn nichtje verliest hem geen seconde uit het oog, bang dat Saïd zich alsnog verliest in de drank. Ook Saïd begrijpt de ernst van de zaak en wil absoluut dat er niks misgaat voor zijn vertrek. De dag ervoor pakt hij op kantoor alle spullen die hij gekocht heeft zorgvuldig in. Op het allerlaatste moment ontstaat alsnog gedoe: Saïd wil hoe dan ook een deel van de spullen al meenemen naar huis. Als hij beseft dat dit niet mag, wordt hij woest. ‘Jullie vertrouwen me niet, na al die tijd vertrouwen jullie me niet, ik vertrouw jullie nu toch ook?!’

Waar is Saïd?

Met gezonde spanning rijden we in de ochtend met alle spullen van Saïd richting Schiphol. Zal hij er zijn? Het blijft tot het laatste moment spannend. Er is afgesproken dat de familie wordt opgehaald door een busje van DT&V. Gelukkig! Als we op Schiphol aankomen zit het gezin omringd door koffers bij de Starbucks te wachten. Althans, de familie zonder Saïd. Even slaat de paniek toe maar dan komt een opgetogen Saïd aanlopen. Hij heeft een zwartoranje trainingspak aan met de Nederlandse leeuw op zijn borst. Met een grote kop Starbucks in zijn handen, hinkt hij zenuwachtig van het ene op het andere been. Enigszins serieus maar met een grote glimlach grapt hij nog: ‘Jullie hebben toch niks uit mijn koffer gejat?’

Bij het loket van IOM maken we de laatste foto’s met elkaar. Saïd wil een foto met Goedwerk, een foto met DT&V, een foto met zijn familie. ‘Allemaal herinneringen uit Nederland, dat is belangrijk man!’ Terwijl Saïd één voor één iedereen een dikke knuffel geeft en enorm bedankt, sorry zegt voor alle niet nagekomen afspraken, komen de tranen langzaam in zijn ogen. Dit is het dan, geen weg meer terug. Terwijl hij de tranen uit zijn ogen veegt loopt hij met zijn nichtje achter de IOM-medewerker aan. Hij blijft enthousiast zwaaien tot voor hem iedereen uit het zicht verdwenen is. Op weg naar dat ene lichtpuntje…

Wat hebben we met Saïd een bijzonder en intensief traject gehad. Alles ging om het winnen van vertrouwen. Nu rest alleen nog het vertrouwen dat Saïd in Somalië een nieuw leven kan starten.